Jedność i walka przeciwieństw

Total votes: 3959

Heraklit

[45] Sprzężenia: całe i nie oałe, zbieżne — rozbieżne, dźwięczne — rozdźwięczne; z wszystkich jedno i z jednego wszystkie. συνάψιες ὅλα καὶ οὐχ ὅλα, συμφερόμενον διαφερόμενον, συνᾷδον διᾷδον, καὶ ἐκ πάντων ἓν καὶ ἐξ ἑνὸς πάντα. B10 DK
[46] Przeciwstawne zbieżne... z rzeczy zróżnicowanych najpiękniejsza harmonia. I wszystko powstaje ze sporu. Ἡ. τὸ ἀντίξουν συμφέρον καὶ ἐκ τῶν διαφερόντων καλλίστην ἁρμονίαν καὶ πάντα κατ' ἔριν γίνεσθαι. B8 DK
[47] Harmonia niejawna od jawnej silniejsza. ἁρμονίη ἀφανὴς φανερῆς κρείττων. B54 DK
[48] Nie pojmują, jak zróżnicowane z samym sobą jest zgodne: harmonia zwrotnej mocy, jak w łuku i lirze. οὐ ξυνιᾶσιν ὅκως διαφερόμενον ἑωυτῷ ὁμολογέει· παλίντροπος ἁρμονίη ὅκωσπερ τόξου καὶ λύρης. B51 DK
[49] Wiedzieć należy, że istnieje powszechna walka, sprawiedliwość to spór, a wszystko powstaje ze sporu i konieczności. εἰδέναι δὲ χρὴ τὸν πόλεμον ἐόντα ξυνόν, καὶ δίκην ἔριν, καὶ γινόμενα πάντα κατ΄ ἔριν καὶ χρεώμενα [χρεών?]. B80 DK
[50] Walka jest ojcem wszystkiego, wszystkiego królem: jednych uznała za bogów, drugich za ludzi; jednych uczyniła niewolnikami, drugich wolnymi. Πόλεμος πάντων μὲν πατήρ ἐστι, πάντων δὲ βασιλεύς, καὶ τοὺς μὲν θεοὺς ἔδειξε τοὺς δὲ ἀνθρώπους, τοὺς μὲν δούλους ἐποίησε τοὺς δὲ ἐλευθέρους. B53 DK
[51] Choroba zdrowie uczyniła przyjemnym i dobrym, głód sytość, zmęczenie wypoczynek. νοῦσος ὑγιείην ἐποίησεν ἡδὺ, κακὸν ἀγαθόν, λιμὸς κόρον, κάματος ἀνάπαυσιν. B111 DK
[52] Męczące jest dla tych samych zadań się trudzić i od nich zaczynać. μεταϐάλλον ἀναπαύεται καὶ κάματός ἐστι τοῖς αὐτοῖς μοχθεῖν καὶ ἄρχεσθαι. B84b DK
[53] Przemieniając się wypoczywa. μεταβάλλον ἀναπαύεται B84a DK
[54] Dla łuku nazwą jest życie, dziełem zaś śmierć. τῷ οὖν τόξῳ ὄνομα βίος, ἔργον δὲ θάνατος. B48 DK
[55] Lekarze krając, przypiekając i w ogóle źle traktując pacjentów narzekają, że nie otrzymują należytej zapłaty za wykonywanie takich dobrodziejstw. καὶ ἀγαθὸν καὶ κακόν [näml. ἕν ἐστιν ] . οἱ γοῦν ἰατροί, (φησίν ὁ Ἡ.,) τέμνοντες, καίοντες, πάντῃ βασανίζοντες κακῶς τοὺς ἀρρωστοῦντας, ἐπαιτέονται μηδὲν ἄξιοι μισθὸν λαμϐάνειν παρὰ τῶν ἀρρωστούντων, ταὐτὰ ἐργαζόμενοι, τὰ ἀγαθὰ καὶ τὰς νόσους. B58 DK
[56] Morze to woda najczystsza i najbrudniejsza: dla ryb napój i ocalenie, dla ludzi niezdatna do picia i zgubna. θάλασσα ὕδωρ καθαρώτατον καὶ μιαρώτατον, ἰχθύσι μὲν πότιμον καὶ σωτήριον, ἀνθρώποις δὲ ἄποτον καὶ ὀλέθριον. B61 DK
[57] Wspólny jest bowiem początek i koniec w obwodzie koła. ξυνὸν γὰρ ἀρχὴ καὶ πέρας ἐπὶ κύκλου περιφερείας B103 DK
[58] W maszynie do wyciskania droga śruby jest prosta i krzywa, jedna i ta sama. γραφέων ὁδὸς εὐθεῖα καὶ σκολιὴ μία ἐστί, φησί, καὶ ἡ αὐτή B59 DK
[59] Droga w górę i dół jedna i ta sama. ὁδὸς ἄνω κάτω μία καὶ ὡυτή B60 DK
[60] Człowiek względem dajmona zdał się tak niedorosły, jak dziecko względem mężczyzny. ἀνὴρ νήπιος ἤκουσε πρὸς δαίμονος ὅκωσπερ παῖς πρὸς ἀνδρός B79 DK
[61] Najmądrzejszy z ludzi względem boga wydaje się małpą co do mądrości, urody i wszystkich innych rzeczy. ἀνθρώπων ὁ σοφώτατος πρὸς θεὸν πίθηκος φανεῖται καὶ σοφίαι καὶ κάλλει καὶ τοῖς ἄλλοις πᾶσιν B83 DK
[62] Najpiękniejsza z małp jest szpetna w porównaniu z innym stworzeniem. πιθήκων ὁ κάλλιστος αἰσχρὸς ἀνθρώπων γένει συμβάλλειν B81 DK