Thor - zapomniany bóg płodności i wiosny

Total votes: 21633

Viking

Thor, inaczej Donar, jest jednym z najważniejszych i jednocześnie najbardziej rozpoznawalnych bogów mitologii germańskiej. Powszechnie kojarzy się on z olbrzymią siłą i dzikością na polu bitwy przez co wiele osób mylnie łączy "boga burzy" jedynie z wojną i heroicznymi, często szalonymi czynami. Któż z nas nie wyobrażał sobie potężnego rudobrodego Thora, w blasku błyskawic wyruszającego na wojnę z Olbrzymami (Thursami). Również Mjöllnir, nieodłączny atrybut tego boga, jawi się tutaj jako potężna broń mająca służyć jedynie do niesienia śmierci i zniszczenia wszystkim wrogom.

Jest to oczywiście prawda, jednakże w Asatru Thor jest kimś znacznie więcej niż tylko herosem i wojownikiem, a jego rola nie ogranicza się do zabijania. Dziś większość osób, zwłaszcza znających mitologię jedynie powierzchownie, zapomina iż Bóg Gromu w takim samym stopniu łączy się ze świętem wiosny (Ostara) i zimowym przesileniem (Yule) jak z brutalną, niepowstrzymaną siłą. Można nawet zaryzykować stwierdzenie iż Thor jest w większym stopniu bogiem płodności, urodzaju czy ogólnej pomyślności niż wojny. Nie jest ono bezpodstawne gdyż bóg ten, nawet prowadząc wojny ze swymi największymi wrogami - lodowymi olbrzymami - przyczynia się do powrotu wiosny i życia roślin. Aby najlepiej wyjaśnić to zagadnienie musimy cofnąć się do czasów naszych pogańskich przodków.

Wśród ludów nordyckich Thor od zawsze uznawany był za patrona wolnych rolników i wojowników (czasem nawet niewolników) żyjących z uprawy swej ziemi. Miał on sprowadzać dobroczynne wiosenne burze nawadniające ich pola oraz chronić ich od wpływu złych duchów. Wierzono także iż Thor może zapewnić pomyślne wiatry na morzu, przez co często składano mu ofiary spryskując żagle krwią, niekiedy także ludzką. Za pomocą Mjóllnira błogosławiono związki małżeńskie, co miało zapewnić płodność młodej
parze. W ten sam sposób kapłan (Gothi) poświęcał wszystkie ofiarne dary składane dla bogów w rytuale Blot a według niektórych źródeł również podczas uświeconych toastów zwanych Sumbel (odbywało się to poprzez wykonanie w powietrzu znaku odwróconej litery "T" symbolizującej młot, w przypadku małżeństwa kładziono Mjólnir na łonie panny młodej) . Istotnie samą błyskawice symbolizowaną przez młot Thora uznawano za symbol płodności. Oczywiście Bóg gromu był także wojownikiem, walczył przecież niejednokrotnie zawsze wychodząc zwycięsko z opresji. Nie da się go jednak porównać do Odyna, prawdziwego boga władców i wojowników.

Thor, tak jak ludzie którym patronował prowadził do walki z nieprzyjaciółmi swojego plemienia poniekąd z konieczności. Jako obrońca siedziby bogów Asgardu chwytał za broń w obronie niezależności siebie i swego klanu (nie unikając przy tym wojennej sławy). Nie był jednak zawodowym wojownikiem. Olbrzymia siła, spryt ale nie wyuczona wiedza oraz odwaga, umiłowanie wolności i pracowitość były cechami bardzo cenionymi przez zwykłych germanów przez co Thor od niepamiętnych czasów był traktowany jako obrońca ludzkości. W sensie metaforycznym, przez swoją walkę zapewniał urodzaj na polach zwykłych ludzi, gdyż symbolizując burzę pożyteczną i życiodajną pokonywał olbrzymy, które od zawsze utożsamiano z niszczycielskimi siłami natury. Posiadając taką wiedzę możemy z powodzeniem powiązać Thora z Ostarą czyli czasem rodzenia się nowego życia, wiosennych burz i końca zimy.

W aspekcie społecznym bóg ten uznawany był za o wiele bardziej przyjaznego ludzkości niż Odyn. Wielokrotnie zwracali się do niego ci którzy, pragnęli ochrony przed rosnącymi wpływami władców i napadami "zawodowych" wojowników (obie te klasy społeczne reprezentował właśnie Odyn). Również gdy ktoś nie żył w zgodzie z Odynem najczęściej prosił o pomoc Thora. Jest to o tyle uzasadnione iż ojciec i syn są tutaj swoimi dokładnymi przeciwieństwami. Jednooki bóg wojny, magii i wiedzy znakomicie kontrastuje w zestawieniu ze swym inteligentnym ale "niezbyt uczonym", prostodusznym i polegającym na swej odwadze i sile synem. Warto też powiedzieć, że w przeciwieństwie do Odyna, Thor brzydził się mężczyzn używających kobiecej magii czy też przebierania się za niewiasty (nie mówiąc o zmianie płci). W ogóle nie posiadał on talentu do magii (korzystał jedynie z magicznych przedmiotów) przez co jest również uznawany za doskonałego obrońcę przeciw złym urokom i duchom.
Z czasem również Mjóllnir stał się powszechnym symbolem ochrony i wiary - tradycja noszenia wisiorków w jego kształcie ma już ponad tysiąc lat i jest nadal kultywowana.

Może się wydawać iż w tym aspekcie Thor jest bardzo podobny do Freya - również boga płodności i urodzaju. Musimy jednak pamiętać o różnicach które ich dzielą. Przede wszystkim Frey nie posiada tak ważnego u Thora aspektu wojowniczego, według mnie jest również bogiem o wiele bardziej związanym z "dziką" naturą niż z rolnictwem. Aspekt ten wymaga o wiele szerszego opisania odrębnego bóstwa, jednakże mówiąc w skrócie Thor jest symbolem jurnego i silnego mężczyzny, miłujący pokój Frey zaś stanowi odzwierciedlenie dziewiczej natury o wiele mniej powiązanej z codziennym życiem człowieka.

Gdybyśmy mieli odnieść się do współczesnego społeczeństwa relacje te były by podobne. W dzisiejszym Asatru tak dawniej Thor jest bogiem najbliższym dla prostych wyznawców tej religii, ceniących własną prace, rodzinę, wolność i niezależność. Tak jak naszym duchowym przodkom, władca gromów zapewnia nam płodność i pomyślność ochraniając dziś nasze domy, rodziny i wszystko to co każdy z nas najbardziej sobie ceni.